КЪАДЕР ВЕ КЪАЗА НЕДИР

Иманнынъ шартларындан алтынджысы, къадер ве къазагъа, эйилик ве феналыкънынъ Аллахнынъ яратмасынен олгъанына инанмакътыр.

Диний термин оларакъ къадер – Кяинатта оладжакъ шейлернинъ вакътыны, ерини, хусусиетлерини ве насыл оладжагъыны Аллахнынъ эзельде бильмеси ве такъдир этмесидир.

ЭНСАР ВЕ МУХАДЖИРЛЕР АРАСЫНДАКИ КЪАРДАШЛЫКЪ

Меккеден Мединеге кочькен мусульманларгъа «мухаджир», Мединенинъ ерли халкъына да, мухаджирлерге ярдым эткенлери ичюн «энсар» дейильди.

 Малларыны, мульклерини ташлап кельген мухаджирлерге, мединелилер эр тюрлю ярдым яптылар. Оларны къучакъ ачып къаршыладылар, эвлеринде мусафир эттилер, отьмеклерини оларнен пайлаштылар.

ЭР ВАКЪЫТ КУЧЬЛЮ ОЛМАМЫЗ КЕРЕК

Душманларымыз бизлерни дюньянынъ чешит улькелерине сюргюн этип ёкъ этмек истедилер. Бирлик ве бераберлигимизни гъайып этмек ичюн динимизни, тилимизни унуттырмагъа тырыштылар. Гъурбетликте яшагъан баба-деделеримиз буюк къыйынджылыкъларны башындан кечирди, амма Аллахнынъ ярдымынен миллетимиз кене де бирлик-бераберлигини гъайып этмеди. Ярым асырлыкъ сюргюнликтен сонъ халкъымыз баба-деделеримиз топрагъына къайтмагъа башлады. Буны истемегенлер бизлерни ичимизден парчалап, бир-биримизге душман япмагъа арекет этелер. Бойле вакъытта гъает дикъкъатлы ве уяныкъ олмакъ керекмиз.

НАМАЗ ЧЕШИТЛЕРИ

Намазлар учь чешиттир: фарз намазлар, ваджип намазлар, нафиле намазлар. 

I. Фарз намазлар. 

Булар беш вакъыт намазнен Джума ве дженазе намазыдыр.

а. Беш вакъыт намаз

1) Саба намазы: 

2 рекят суннет + 2 рекят фарз = 4 рекят.

МУКЯФАТ ВЕ ДЖЕЗА, ДЖЕННЕТ ВЕ ДЖЕХЕННЕМ

Япылгъан яхшылыкъкъа берильген къаршылыкъ «мукяфат», ишленильген феналыкънынъ къаршылыгъы да «джеза»дыр.

Инсанлар бу дюньягъа имтиан этильмек ичюн ёлланылды ве оларгъа япмалары керек олгъан вазифелер бильдирильди. Аллахнынъ эмирлерини ерине кетирген, ясакъларындан къачынгъан ве инсанларгъа яхшылыкъ япкъанлар имтианны къазангъан оладжакъ ве буюк мукяфат аладжакълар. Эр кес дюньяда япкъанларынынъ къаршылыгъыны эксиксиз оларакъ кореджек.

Юдже Аллах шойле буюра:

 «Къыямет кунюнде догъру теразилер къурармыз: ич бир кимсе ич бир акъсызлыкъкъа огъратылмаз.»Энбия суреси, 47.

 «Ким зерре къадар яхшылыкъ япкъан олса оны корер, ким де зерре къадар ярамайлыкъ япкъан олса оны корер.» Зильзаль суреси, 7-8.

МЕСДЖИД-И НЕБЕВИЙНИНЪ КЪУРУЛМАСЫ

Эбу Эюб Энсарийнинъ эвининъ янында бош бир ер бар эди. Пейгъамбер Эфендимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- бу ерни сатып аларакъ узеринде бир джами ве этрафында да кендисине яшамакъ ичюн одалар яптыра. Сонъра мусафир оларакъ къалгъан эвден бу ерге коче.

Бугунь, мусульманлар тарафындан зиярет этильген Мединедеки «Месджид-и Небевий», иште бу ердир. Бу джами япылгъанда Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- сыртында тула ташыгъан ве джами къуруджылыгъында иштирак эткен эди.

БАЙРАКЪ СЕВГИСИ

 Байракъ бир миллетнинъ шерефи, мустакъиль ве урь олгъанынынъ темсилидир.

Пейгъамберимиз девиринде япылгъан дженклерде Ислям ордусында байракъ ола ве бунъа пек буюк эмиет бериле эди. Хайбер дженкинде буюк къараманлыкълар косьтерген Хазрети Алиге Пейгъамберимизнинъ озю бойле бир байракъ теслим эткен эди.

НАМАЗ КЪЫЛМАГЪА ДЖАИЗ ОЛМАГЪАН ВАКЪЫТЛАР

Куннинъ базы вакъытларында ич бир намаз къылынмаз. Намаз къылмагъа мумкюн олмагъан вакъытлар:

1. Кунеш догъгъанда. 

2. Кунеш тамам тёпеге келип, гъарп тарафына даа кечмеген вакъыт. 

3. Кунеш баткъанда. 

Ялынъыз о куннинъ экинди намазынынъ фарзы кылынмагъан олса, кунеш баткъанда да къылыныр.

КЪЫЯМЕТ

Даа эвель беян эткенимиз киби, Аллахнынъ такъдир эткен вакъыт кельгенде дёрт буюк мелектен бириси олгъан Исрафильнинъ «Сур» деп айтылгъан шейге уфюрмесинен пек къоркъунч сес мейдангъа келеджек. Бу сеснинъ тесиринен бутюн джанлылар оледжек, кяинатта муим денъишмелер оладжакъ.

ПЕЙГЪАМБЕРИМИЗнинъ -саллаллаху алейхи ве селлемМЕДИНЕДЕ КЪАРШЫЛАНМАСЫ

Берабер олгъан мусульманларнен бирликте Пейгъамбер Эфендимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- бир джума куню Кубадан Мединеге арекет этелер. Салимогъуллары юртуна кельгенде уйле вакъты олгъан эди. Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- джума намазынынъ фарз къылынгъаныны мусульманларгъа бильдире. Анда ильк джума намазыны къылалар. Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- намаздан сонъра Мединеге догъру ёлуна девам эте.

МИЛЛИЙ БИРЛИК ВЕ БЕРАБЕРЛИГИМИЗНИ ТЕМИНЛЕВ ОГЪРУНДАКИ ВАЗИФЕЛЕРИМИЗ

 Шеитлеримизнинъ къанларынен суварылгъан мубарек ветанымызда барлыгъымызны девам эттире бильмемиз, бирлик ве бераберлигимизнинъ къорчаланмасына багълы.

Буны теминлемек ичюн:

1. Мусульман оларакъ эпимиз бир-биримизнинъ дин къардашы олгъанымызны бильмелимиз. Бир-бирлерине куськенлер олса барыштырмалы, араларыны тюзельтмеге тырышмалымыз.

НАМАЗ ВАКЪЫТЛАРЫ

Куньде беш вакъыт намаз бар. Булар: саба, уйле, экинди, акъшам ве ятсы намазлары. Намазларнынъ эр бирисининъ белли вакъыты бар. Эр намазнынъ озь вакътында къылынмасы шарт. Бир намазны вакътындан эвель къылмакъ джаиз (мумкюн) олмагъаны киби, себепсиз оларакъ намазны вакътындан сонърасына къалдырмакъ да буюк гуняхтыр. Къуран-ы Керимде шойле буюрыла:

 «Шубесиз намаз, муминлер узерине белли вакъытларда фарз кылынды». Ниса суреси, 103.

КЪАБИР

 Инсаннынъ олюминден къыямет куню янъыдан тирильмесине къадар олгъан девирге «къабыр аяты», бу девир ичинде булунаджагъы ерге де къабир дейилир. Инсан ольген сонъ бедени чюрюр ве топракъкъа къарышыр, факъат беденинден айырылгъан руху ольмез. Инсан къабирге къоюлгъанынен Мункер ве Некир адындаки мелеклер тарафындан суальге чекилир. Суаллерге догъру джевап бергенлер ичюн къабир бир раатланма ери, джевап берип оламагъанлар ичюн бир азап ери оладжакъ.

ПЕЙГЪАМБЕРИМИЗНИНЪ -саллаллаху алейхи ве селлем МЕККЕДЕН МЕДИНЕГЕ ХиджретИ (М. 622)

Ислям тарихында Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-нинъ Меккеден Мединеге кочьмесине «Хиджрет» дениле.

Мушриклернинъ баскъы ве зулумларынынъ девам этмеси узерине Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-, мусульманларнынъ Меккеден Мединеге хиджрет этмелерине изин бере. Мусульманлар группалар алында Мединеге кочьмеге башлайлар. Дин огърунда догъып оськен юртларыны, мал ве мульклерини ташлайлар. Мединеде янгъан умют ышыгъына къавушмакъ ичюн аджеле этелер.

Меккеде Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- нен бирликте Хазрети Эбу Бекир, Хазрети Али ве бир къач мусульмандан башкъа кимсе къалмагъан эди. Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- бутюн зорлукъларгъа бакъмадан вазифесини эда эте, Пейгъамберлигининъ он учь йылыны Меккеде отькере.

ДИНИМИЗДЕ ХОШКОРЮВ

 Инсанлар топлу алында яшагъанлары ичюн бир-бирлеринен яхшы кечинмеге, бир-бирлерининъ хакъларына сайгъы косьтермеге ве хошкорювли олмагъа меджбурлар.

Бизим ичюн энъ юксек ахлякъ орьнеги олгъан севгили Пейгъамберимизнинъ инсанларгъа нисбетен буюк бир хошкорюв саиби олгъгъаныны коремиз. Энес б. Малик айта: «Он йыл пейгъамберимизге хызмет эттим, манъа бир кере «оф» биле дегенини эшитмедим».

Ухуд дженкинде, душманлар пейгъамберимизге окъ ве ташларнен уджюм этип, мубарек тишини къырып, юзюни яралагъан эдилер. Оларнынъ бу арекетлерине нисбетен севгили пейгъамберимиз ярамай сёз айтмагъан, инсан севгиси ве хошкорювнинъ энъ яхшы орьнегини берип, шойле буюра: «Аллахым ! Къавмими багъышла, олар не япкъанларыны бильмейлер».

НАМАЗ КИМЛЕРГЕ ФАРЗ

 Бир адамгъа намаз фарз олмасы ичюн учь шартнынъ булунмасы керек:

 1. Мусульман олмакъ

 2. Пишкинлик чагъына етмек

3. Акъыллы олмакъ.

ОЛЮМ

Эр бир инсаннынъ дюньяда яшайджакъ белли бир муддети бар. Бу муддет биткенинен инсан оле. Инсан – беден ве рухнынъ бирлешювинден мейдангъа кельген бир варлыкътыр. Беденимизге джанлылыкъ ве арекет берген рухтыр. Аллахнынъ такъдир эткен вакъыт кельгенде рух беденден айырыла. Рухнынъ беденден айырылмасы, чыкъып кетмеси адисесине «олюм» деп айтыла. Олюм эр бир инсан ичюн такъдир этильген, бельгиленгендир. Бундан къуртулыш ёкътыр.

Бу акъикъат Къуран-ы Керимде шойле бильдириле:

«Эр джанлы олюмни тададжакътыр.» Али Имран, 185.

«Къайда олсанъыз олунъ, сагълам къалелер ичинде булунсанъыз биле, олюм сизге барып етеджектир.» Ниса суреси, 78

Олюм, ёкъ олмакъ демек дегиль. Фаний, кечиджи олгъан дюнья аятындан сонъсуз олгъан ахырет аятына кечмектир. Аллахкъа нисбетен вазифелерини япкъанлар ичюн, олюм, даа юксек аяткъа къавушмакъ ичюн ачылгъан бир къапыдыр.

Мирадж эдиеси – намаз

Эр къайсы ёлджулыкътан къайткъан кимсе якъынларына эдиелер кетиргени киби, Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- де мукъаддес Мирадж ёлджулыгъындан буюк мужделер ве эдиелернен къайтты.

 Мирадж геджеси Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- юксетильген юдже макъамда Аллахкъа къавушкъан, арада ич васта олмадан иляхий вахийге (хитапкъа) наиль олды. Бу макъамда онъа учь шей берильди: