КАДЫНЛАРГЪА АИТ АЛЛАР

Къадынларгъа аит махсус аллар учь данедир:

1. Адет алы 

Къыз балалар пишкинлик яшына кельгенде оларда хусусий бир ал мейдангъа келе. Бунъа «адет алы» деп айтыла. Адет алы, эр ай белли куньлерде ола ве эксериетнен элли-элли беш яшына къадар девам эте. Базы къадынларда бу яштан эвель де битмеси мумкюн.

Адет алы энъ аз учь кунь, энъ чокъ он кунь девам эте. Бу куньлерде акъынтынынъ девамлы олувы шарт дегиль. Акъынты ара-сыра кесильсе де, бу вакъытнынъ эписи адет алындан сайыла. Адет алынынъ девам эткен куньлерде базы шейлернинъ япылувы харамдыр. Онынъ ичюн эр бир къадын озь адет куньлерини яхшы бильмеси ве дикъкъатлы олмасы керек.

ХАЗРЕТИ МУХАММЕД -саллаллаху алейхи ве селлемСОНЪКИ ПЕЙГЪАМБЕР

Аллах Тааля шойле буюра:

«О, Аллахнынъ эльчиси ве пейгъамберлернинъ сонъкисидир.»Араф суреси, 158.

 Пейгъамберлернинъ энъ буюги ве энъ сонъкиси бизим пейгъамберимиз Хазрети Мухаммед -саллаллаху алейхи ве селлем-дир. Онынъ теблигъ эткен Ислям дини сонъ диндир. Аллах тарафындан кетирген Къуран-ы Керим бутюн инсанлыкъкъа сесленген Аллахнынъ сонъ китабыдыр.

ЭБУ ТАЛИБ ВЕ ХАЗРЕТИ ХАТИДЖЕНИНЪ ВЕФАТ ЭТМЕЛЕРИ

 Бойкотнынъ битмесинен Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- ве мусульманлар бираз раат нефес алдылар. Факъат арадан чокъ вакъыт кечмеден Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-нинъ эмджеси Эбу Талиб, бир къач кунь сонъра да ханымы Хазрети Хатидже вефат эттилер.

Эбу Талиб, Пейгъамберимиз-саллаллаху алейхи ве селлем-ни озь эвляды киби север ве къорчалар эди. Хазрети Хатидже исе Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-ге энъ биринджи инанды, энъ агъыр вакъытларда онъа къол туткъан, ярдымджы олгъан садыкъ ве вефакяр бир къадын эди. Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-, озюне эр вакъыт къол туткъан бу эки къыйметли инсанны гъайып этмектен чокъ кедерленди. Бу себептен бу йылгъа «кедер йылы» деген ад берильди.

Къомшуларгъа нисбетен вазифелеримиз

Акърабаларымыздан сонъ бизге энъ якъын олгъан инсанлар къомшуларымыздыр. Эр кунь къаршылашкъан, чокъ вакъыт берабер олгъан къомшуларымызнен яхшы кечинмек динимизнинъ эмридир.

Юдже Аллах Къуръан-ы Керимде къомшуларгъа яхшылыкъ япмамызны эмир эте, севгили Пейгъамберимиз де:

«Аллахкъа ве ахырет кунюне инангъан, къомшусына яхшылыкъ этсин…». (Муслим)

«Аллахкъа ве ахырет кунюне инангъан къомшусыны раатсыз этмесин...», - деп буюра. (Бухари)

МАЗЕРЕТЛИ КИМСЕЛЕРНИНЪ ВАЗИЕТИ

 Абдестни бозгъан шейлерден бирисининъ бир намаз вакъыты девамында токътамадан девам этмесине «мазерет»*; бойле бир вазиетте олгъан кишиге де «мазеретли» деп айтыла.

Бир хасталыкъ себебинен бурнундан къан акъкъан я да беденининъ эр анги бир еринден къан я да башкъа (меселя, идрарнынъ тамламасы, ирин киби) бир акъынты мейдангъа кельген киши, намаз вакъыты ичинде акъынты кесильгенинен абдест алыр ве намазыны къылар.

ПЕЙГЪАМБЕРИМИЗНИНЪ ХУСУСИЕТЛЕРИ

 Юдже Аллах шойле буюра:

«Эй Мухаммед! Биз сени бутюн инсанларгъа анджакъ муждеджи ве тенбиеджи оларакъ ёлладыкъ.» Себе суреси, 28.

«Эй Мухаммед! Шуны айт: Эй инсанлар! Догърусы мен Аллахнынъ эпинъиз ичюн ёллгъан бир пейгъамберим.» Араф суреси, 158.

МУШРИКЛЕРНИНЪ МУСУЛЬМАНЛАРНЕН АЛЯКЪАЛАРЫНЫ КЕСМЕЛЕРИ

Хазрети Хамза ве Хазрети Умернинъ мусульман олмалары ве Ислямнынъ куньден куньге яйылмасы мушриклерни пек къоркъутты. Бу себепнен топланып, мусульманларнен эр тюрлю алякъаларыны кесмек къарарыны алдылар:

«Бундан сонъра мусульманларнен ве оларны имае эткенлернен, Мухаммеднинъ акърабасы олгъан Хашимогъулларынен эр тюрлю алякъаларны кеседжеклер, оларнен ич корюшмейджек, алыш-вериш япмайджакъ, къыз бермейджеклер».

Мушриклерден Мансур бин Икриме бу анълашманы яза ве берабер Кябенинъ диварына асалар.

Акърабаларымызгъа нисбетен вазифелеримиз

Къуранда Аллах шойле буюра:

«Аллахкъа ибадет этинъиз ве Онъа ич бир шейни ортакъ къошманъыз. Ана-бабагъа, акърабагъа, етимлерге, ёкъсулларгъа, якъын къомшугъа, узакъ къомшугъа, якъын аркъадашкъа, ёлджугъа, эллеринъиз алтында олгъанларгъа (къул, джарие, хызметчи ве оларгъа бенъзегенлерге) яхшы мунасебетте олунъыз; Аллах, озюни бегенген ве даима макътанып тургъан кимсени севмез».Ниса суреси 36

Акърабалар кениш манада къорантамызнынъ бир парчасы олгъаны ичюн оларгъа нисбетен япмамыз керек олгъан ахлякъий вазифелеримиз бар.

Гъусуль НАСЫЛ ЯПЫЛА

Гъусуль аладжакъ бир кимсе энъ эвеля «бисмилля…» окъур ве гъусул япмагъа ниет этер. Эллерини билеклерге къадар ювгъан сонъ эдеп ерлерини ювып темизлер.

ПЕЙГЪАМБЕРИМИЗНИНЪ МУДЖИЗЕЛЕРИ

Пейгъамберимиз Хазрети Мухаммед -саллаллаху алейхи ве селлем-, Аллах тарафындан пейгъамбер оларакъ ёлланылгъаныны исбат этмек макъсадынен бир чокъ муджизелер косьтерген.

ХАЗРЕТИ УМЕРНИНЪ МУСУЛЬМАН ОЛМАСЫ

Хазрети Хамзанынъ мусульман олмасы ве мусульманларнынъ куньден куньге къуветленмеси Къурейш мушриклерини теляшландыра эди. Бу алгъа бир чаре тапмакъ ичюн «Дару’н- Недве» дейильген ерде топландылар. Меккеде мейдангъа кельген вазиетни козьден кечирдилер ве Эбу Джахильнинъ теклифи узерине Хазрети Мухаммед -саллаллаху алейхи ве селлем-ни ольдюрмеге къарар бердилер. Бу къоркъунчлы къарарны ерине кетирмекни ичлеринде энъ джесюр олгъан Умерге тапшырдылар. О вакъыт отуз учь яшында олгъан Умер, къылычыны къушанды. Ве Хазрети Мухаммед -саллаллаху алейхи ве селлем-ни ольдюрмек ичюнь ёлгъа чыкъты.

Къардашларнынъ бири-бирлерине нисбетен вазифелери

1. Къардашлар арасында самимий бир севги ве бирлик олмалы.

2. Къардашлар бири-бирлерини тамамлагъан бир бутюннинъ парчалары кибидир.

3. Мирас, пара ве мал киби шейлер, маддий менфаат, къардашларнынъ арасыны бозмамалы, араларындаки бирликни парчаламамалы.

ГЪУСУЛЬ

Къуру ичь бир ер къалдырмадан беденнинъ эр ерини ювмагъа гъусуль я да бой абдести деп айтыла.

Гъусуль я да бой абдести алмакъны зарур япкъан аллар:

МУДЖИЗЕ ВЕ КЕРАМЕТ

 1. Муджизе 

Пейгъамберлернинъ, пейгъамбер олгъанларыны тасдикъламакъ ичюн Аллахнынъ ярдымынен косьтерген февкъульаде адиселер. Муджизелер, пейгъамберликнинъ бирер весикъасыдыр. Пейгъамберлик давасына уйгъун оларакъ мейдангъа келе. Къалгъан инсанлар бойле табиаттан тыш ве февкъульаде шейлер япып оламаз, муджизе косьтерип оламаз, чюнки бунъа кучьлери етмез.

ХАЗРЕТИ ХАМЗАНЫНЪ МУСУЛЬМАН ОЛМАСЫ

Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем- бутюн зорлукъларгъа рагъмен вазифесине девам эте, мусульманларнынъ сайысы да кунь-куньден арта эди.

Анасына къаршы кельген бир генчнинъ сонъ нефесинде иманыны гъайып этмек къоркъусынен къаршылашмасы…

Абдуллах б. Эби Эвфа шойле анълата:

 Пейгъамберимизнинъ янында олгъанымыз бир вакъытта Пейгъамберимизге -саллаллаху алейхи ве селлем- бириси келип:

 - Я Ресулюллах, олюм тёшегинде яткъан бир генч бар, онъа «Ля иляхе илляллах айт», деп айткъанымыз вакъыт (бир тюрлю) буны сёйлеп оламай, - деди. 

Пейгъамберимиз: - Намаз къылар эдими?- деп сорады. 

Адам: - Эльбет (къыларды), - деп айтты. 

САРГЪЫ УЗЕРИНЕ МЕСХ ЭТМЕК

Беденнинъ эр анги бир еринде сыныкъ, чыкъыкъ я да ярадан долайы саргъы бар исе, абдест ве бой абдести (гъусуль) алыныр экен, саргъы чезилип асты ювулыр. Эгер саргъыны, гипсны чыкъарып астыны ювмакъ мумкюн дегиль ве зарарлы исе саргъыны чезмекнинъ кереги ёкъ. Бу алда колны сылатып саргъынынъ, гипснинъ устюни бир кере месх этмек етерли.

ПЕЙГЪАМБЕРЛЕРНИНЪ ТЕБЛИГЪ ЭТКЕНЛЕРИ ДИНЛЕРДЕ АЙНЫ ОЛГЪАН ЭСАСЛАР

Аллахнынъ эр бир пейгъамберге ёллагъан дини - хакъ диндир. Хакъ олгъан динлерде денъишмеген базы эсаслар бар. Булар:

1. Иман эсаслары 

2. Ибадетлер 

3. Ахлякъ къаиделери 

Девирнинъ денъишмесинен инсанларнынъ вазиетлерине ве ихтияджларына коре базы диний укюмлер ве ибадет шекиллери денъишти. Амма бу ибадет шекиллери ве къанунлар Пейгъаберимиз Хазрети Мухаммеднинъ -саллаллаху алейхи ве селлем- келмесинен сонъ ве мукеммель шекилини алды.

МУШРИКЛЕРНИНЪ ЭБУ ТАЛИБГЕ МУРАДЖАТЛАРЫ

Эмджеси Эбу Талиб, Пейгъамберимиз -саллаллаху алейхи ве селлем-ни чокъ севе эди. Ислямнынъ яйылмасында торунына эр вакъыт ярдымджы ола ве оны имае эте эди. Мушриклернинъ реислери Эбу Талибге мураджат этип, «Я торунынъны Ислям давасындан вазгечир, я да имае этмектен вазгеч», - дедилер ве баскъы яптылар.

Балаларнынъ ана ве бабаларына нисбетен вазифелери

 Къуран-ы Керимде Аллах шойле буюра:
«Раббинъ, ялынъыз онъа къуллукъ этменъизни, анабабанъызгъа да яхшы мунасебетте олманъызны кесен-кес бир шекильде эмир этти. Олардан бири я да эр экиси сенинъ янынъда къартайсалар, оларгъа «Уф!» биле деме; оларны азарлама; экисине де гузель сёз сёйле. Оларгъа мерхамет этерек, алчакъгонъюллиликнен узерлерине къанат кер ве «Раббим! Кучюклигимде олар мени насыл етиштирген олсалар, шимди сен оларгъа (ойле) рахмет эйле!»- деп дуа эт».Исра суреси, 23-24.

МЕСТЛЕР УЗЕРИНЕ МЕСХ ЭТМЕК

 Абдест алгъандан сонъра аякъларына мест кийген адам текрар абдест алгъанда местлерини чыкъармайып, устлеринден месх этмеси етерлидир. Бу, динимизнинъ мусульманларгъа косьтерген бир къолайлыкътыр.

Ёлджу олмагъанлар 24 саат боюнджа эр абдест алувда местлер узерине месх этерлер. 24 саат кечкенинен абдест алгъанда кене аякъларнынъ ювулмасы керек. Динимизге коре мусафир сайылгъанлар ичюн бу вакъыт учь кунь, учь гедже, яни 72 саат.

КЪУРАН-Ы КЕРИМДЕ АДЛАРЫ АНЪЫЛГЪАН ПЕЙГЪАМБЕРЛЕР

Ильк пейгъамбер Хазрети Адем -алейхисселям-, сонъ пейгъамбер бизим пейгъамберимиз Хазрети Мухаммед -саллаллаху алейхи ве селлем-дир. Бу экисининъ арасында бир чокъ пейгъамбер келип кечти. Къуран-ы Керимде йигирми беш пейгъамбернинъ ады кече. Анджакъ булардан гъайры даа чокъ пейгъамбер келип кечкендир. Биз Къуран-ы Керимде адлары кечкен бутюн пейгъамберлерге ве адларыны тек Аллах бильген дигер пейгъамберлерге де ич бир айырды япмадан инанамыз.

КЪУРЕЙШНИНЪ ИСЛЯМГЪА ДУШМАН ОЛМАСЫНЫНЪ СЕБЕПЛЕРИ

 1. Ислям дини сынфий фаркъларны ёкъ эткен, инсанларнынъ бир таракънынъ тишлери киби эшит олгъаныны, къул ве саибининъ Аллах къатында бир олгъаныны илян эткен эди. Къурейш зенгинлери бу эшитликни къабул этмеген, мевкъыларынынъ эллеринден кетеджегинден къоркъкъанлары ичюн Ислямгъа душман олгъан эдилер.